Özel İlgi Hastanesi

Size Nasıl Yardımcı Olabiliriz?

Bize Mesaj Yazın...

7 / 24 Bize Ulaşın

0212 506 05 66

ONLİNE RANDEVU INTERNATIONAL PATIENTS
İyot Eksikliği Neden Olur?

İyot Eksikliği Neden Olur?

İyot Nedir?
İyot, besin kaynaklarında doğal olarak bulunabilein ancak vücudun kendisinin üretemediği dolayısıyla dışarıdan alınması gereken bir elementtir. İyot, normal büyüme ve gelişme icin gereklidir.  Tiroid hormonlarının üretimi ve taşınmasında gerekli olduğu için, eksikliği tiroid metabolizmasını etkiler.  Tiroid hormonları, ana çerçeve olarak metabolizmanın hızı, protein sentezi ile temel madde üretimi için gereklidir. Bu üretim anne karnındaki fetüs ve yenidoğan bebeklerde gelişim çok daha kritik öneme sahiptir ve kas-kemik ve merkezi sinir sisteminin gelişiminde en temel mekanizmalardan biridir. 

İyotun kaynağı nedir? Hangi Besinlerde bulunur?
İyotun kaynağı toprak olduğu için, İyottan fakir toprağa sahip bölgelerde yaşayanlarda veya besinlerle yeterli miktarda iyot almamakla iyot eksikliği ortaya çıkabilir. Ülkemiz için düşünecek olursak özellikle Karadeniz Bölgesi, ülkemizde iyot bakımından fakir toprakların bulunduğu bir bölgemizdir. Toprak kaynağıyla üretilen besinlerde iyot az olduğu için vücudun başka besin kaynaklarıyla desteklenmesi gerekir. Ülkemizde esas iyot kaynağı, iyotla zenginleştirilmiş sofra tuzlarıdır. Kaya tuzlarında iyot yoktur ve kullanımı iyot yetersizliğini artırır. 

Vücudun İyot ihtiyacı ne kadardır?
İyot gereksiniminin ne kadar olduğu, yaşa göre değişkenlik gösterir. 0-5 yaş arası çocuklarda 90 mcg/gün, 6-12 yaş arası çocuklarda 120 mcg/gün, gençlerde ve yetişkinlerde 150 mcg/gün, hamilelik ve emzirme döneminde ise 200-300 mcg/gün iyot gereksinimi söz konusudur. Hamilelik döneminde diğer bireylere oranla yaklaşık iki katına ulaşmış bir iyot gereksinimi olur.  Dünya Sağlık Örgütü tarafından toplumlar belli kriterlere göre iyot seviyesi açısından taranır, belirlenen seviyelere göre toplumsal proflaksi programları uygulanır. Ülkemiz de toplumsal iyotla desteklenmiş sofra tuzu proflaksisi uygulanan ülkelerden biridir. 

İyot Eksikliği ve İyot Eksikliği ile İlişkili Hastalıklar
İyot büyüme gelişmede önemli bir yere sahiptir. Önlenebilir zihinsel geriliğin önde gelen nedenlerinden birisi iyot eksikliğidir.  
Hamilelik ve bebeklik döneminde iyot eksikliği kalıcı hastalıklara da yol açabilir. Fetüsün yeterince gelişememesi, düşükler, ölü doğum, zeka gerilikleri,  hiperaktivite, dikkat bozukluğu ve odaklanamama gibi hastalıklar gelişebilir. 
Yetişkinde iyot eksikliği tiroid hormon sentezini etkileyecek seviyeye geldiğinde tiroidin büyümesi (guatr) ve Hipotiroidizm (tiroid hormon yetersizliği) gelişir. Riski artan diğer hastalıklar ise şöyle sıralanabilir; Tiroid kanseri, Tiroidle ilişkili ottoimmun hastalıklar, Kadınlarda infertilite (kısırlık), Prostat, meme, endometriyum ve yumurtalık kanseri, Kalp büyümesi veya kalp yetmezliği gibi kalp sorunları, Periferik Nöropati gibi çeşitli nörolojik ve Psikiyatrik hastalıklar gelişebilir. 

İyot eksikliğinin görüldüğü hastalarda yaygın olarak gelişen semptomlar şunlardır:

  • Boyunda şişlik (guatr oluşumu)
  • Cilt kuruluğu
  • Üşüme ve titreme
  • Sürekli yorgunluk
  • Kabızlık
  • Kolesterol yüksekliği (hiperlipidemi)
  • Kilo alma
  • Bilinç bulanıklığı ve unutkanlık (demans)
  • Kalp ritminin yavaşlaması, bayılma ve baş dönmesi
  • Depresyon
  • Yüksek kolesterol
  • Kas gücünde azalma
  • Depresyon
  • Saç dökülmesi
  • Kas ve kemik hastalıkları
  • Hafızada zayıflama
  • Regl döneminin normalden ağır geçmesi

İyot Eksikliğinin Tanısı
Yukarıdaki belirtilerin görülmesi halinde mutlaka iyot düzeyleri araştırılmalıdır. Bu araştırmanın en basit yöntemleri kanda iyot seviyesinin ölçülmesi ve idrarda spot iyot miktarının araştırılmasıdır. 

İyot Ekskliğinin Tedavisi 
Beslenme düzenindeki eksikliklere, iyotsuz tuz tüketimine ve iyot içeriği düşük olan bölgelerde yaşamaya bağlı olarak gelişen iyot eksikliklerinde takviyeler genel olarak ağızdan alınan haplar veya iyot damlaları şeklinde uygulanır. Hamilelik döneminde artan iyot ihtiyacının karşılanması için hekim tarafından iyot içeren mineral takviyeleri kullanılabilir. Bu takviyeler yalnızca iyot içeren olabilieceği gibi, diğer grup vitaminleri içeren multivitaminler de olabilir. 

Çocukluk döneminde iyotlu tuz tüketimine ayrıca özen gösterilmeli, iyottan zengin besinlerin sık olarak tüketimine dikkat edilmeli, aralıklı olarak vitamin ve mineral testleri yaptırılmalıdır.
İyot eksikliği tespit edilen kişiler guatrojen besinleri tüketmekten de uzak durmalıdır. Bunların arasında brokoli, karnabahar, brüksel lahanası, turp, şalgam, lahana, kara lahana, ıspanak, tatlı patates, soya sütü ve soya fasulyesi gibi besinler yer alır. Bu besinler tiroid bezinde iyotun tutulumunu güçleştirerek tiroid hormon yetersizliğinin seviyesini artırır. 

KAYNAKLAR:
1- Türkiye Endokrin ve Metabolizma Derneği - Tiroid Hastalıkları Tanı ve Tedavi Kılavuzu 2020